Wydawanie orzeczeń o niepełnosprawności, stopniu niepełnosprawności i wskazaniach do ulg i uprawnień
ZASADY ORZEKANIA O NIEPEŁNOPSRAWNOŚCI, STOPNIU NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI I WSKAZANIACH DO ULG I UPRAWNIEŃ
Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności pracuje w oparciu o przepisy:
- Ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 roku w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16-tego roku życia;
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 roku w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności;
- Ustawa z dnia 23 października 2013 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym i niektórych innych ustaw;
- Ustawa z dnia 10 października 2014 r. o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw;
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 czerwca 2014 r. w sprawie wzoru oraz trybu wydawania i zwrotu kart parkingowych;
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 czerwca 2014 r. w sprawie rodzaju placówek uprawnionych do uzyskania karty parkingowej;
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24 czerwca 2014 r. w sprawie wysokości opłaty za wydanie karty parkingowej oraz warunków dystrybucji blankietów kart parkingowych;
- Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego;
Powiatowy Zespół orzeka na wniosek osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego albo, za ich zgodą, na wniosek ośrodka pomocy społecznej.
W celu uzyskania jednego z w/w orzeczeń należy przedłożyć do Zespołu odpowiedni wniosek z zaświadczeniem lekarskim, oraz dokumentację medyczną. W przypadku ubiegania się o orzeczenie dotyczące ulg i uprawnień wymagany jest jedynie wniosek i dokumentacja medyczna.
Od orzeczenia Powiatowego Zespołu o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności przysługuje odwołanie do Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w terminie 14 dni od daty jego doręczenia. Od orzeczenia wydanego przez Wojewódzki Zespół przysługuje odwołanie do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Postępowanie w sprawach odwołań jest wolne od kosztów i opłat sądowych.
Od orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień odwołanie nie przysługuje.
W przypadku orzeczeń o stopniu niepełnosprawności dla osób powyżej 16 roku życia w/w przepisy przewidują następującą gradację stopni niepełnosprawności :
- stopień znaczny
- stopień umiarkowany
- stopień lekki
Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.
Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach chronionych lub wymagająca czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.
Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.
Przy orzekaniu dzieci do 16-ego roku życia określa się czy dziecko jest osobą niepełnosprawną, bez ustalenia stopnia niepełnosprawności. Orzeczenia wydaje się w celu ubiegania się o zasiłek pielęgnacyjny, świadczenie pielęgnacyjne oraz do ulg i uprawnień.
Osoby, które nie ukończyły 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.
Przy ocenie niepełnosprawności dziecka bierze się pod uwagę:
- Rodzaj i przebieg procesu chorobowego oraz jego wpływ na stan czynnościowy organizmu.
- Sprawność fizyczną i psychiczną dziecka oraz stopień jego przystosowania do skutków choroby lub naruszenia sprawności organizmu.
- Możliwość poprawy stanu funkcjonalnego pod wpływem leczenia i rehabilitacji.
LISTA SCHORZEŃ BRANYCH POD UWAGĘ PODCZAS KWALIFIKOWANIA DO NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI LUB STOPNIA NIEPEŁNOSPRANOŚCI
Wyciąg
z Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej
z dnia 15 lipca 2003 roku
w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności
§ 32
- Przy kwalifikowaniu do znacznego, umiarkowanego i lekkiego stopnia niepełnosprawności bierze się pod uwagę zakres naruszenia sprawności organizmu spowodowany przez:
- upośledzenie umysłowe począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym;
- choroby psychiczne, w tym:
- zaburzenia psychotyczne,
- zaburzenia nastroju począwszy od zaburzeń o umiarkowanym stopniu nasilenia,
- utrwalone zaburzenia lękowe o znacznym stopniu nasilenia,
- zespoły otępienne;
- zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu, w tym:
- trwałe uszkodzenie czynności ruchowej jednego lub obu fałdów głosowych,
- częściowa lub całkowita utrata krtani z różnych przyczyn,
- zaburzenia mowy spowodowane uszkodzeniem mózgu – wyższych ośrodków mowy,
- głuchoniemota, głuchota lub obustronne upośledzenie słuchu niepoprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego;
- choroby narządu wzroku, w tym wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku powodujące ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 0,3 według Snellena po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni;
- upośledzenia narządu ruchu, w tym:
- wady wrodzone i rozwojowe narządu ruchu,
- układowe choroby tkanki łącznej w zależności od okresu choroby i stopnia wydolności czynnościowej,
- zapalenie stawów z towarzyszącym zapaleniem stawów kręgosłupa w zależności od stopnia wydolności czynnościowej,
- choroby zwyrodnieniowe stawów w zależności od stopnia uszkodzenia stawu,
- choroby kości i chrząstek z upośledzeniem wydolności czynnościowej,
- nowotwory narządu ruchu,
- zmiany pourazowe w zależności od stopnia uszkodzenia i możliwości kompensacyjnych;
- epilepsja w postaci nawracających napadów padaczkowych spowodowanych różnymi czynnikami etiologicznymi lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi;
- choroby układu oddechowego i krążenia, w tym:
- przewlekłe obturacyjne i ograniczające, zakaźne choroby płuc prowadzące do niewydolności oddechowej,
- nowotwory płuc i opłucnej, prowadzące do niewydolności oddechowej,
- wrodzone i nabyte wady serca, choroba niedokrwienna serca, kardiomiopatie, zaburzenia rytmu serca z zaburzeniami hemodynamicznymi kwalifikującymi co najmniej do II stopnia niewydolności serca według Klasyfikacji NYHA,
- nadciśnienie tętnicze z powikłaniami narządowymi,
- miażdżycę za rostową tętnic kończyn dolnych począwszy od II stopnia niedokrwienia kończyn według Klasyfikacji Fontaine\'a,
- niewydolność żył głębokich z powikłaniami pod postacią zapaleń i długotrwałych owrzodzeń;
- choroby układu pokarmowego, w tym:
- choroby przełyku powodujące długotrwałe zaburzenia jego funkcji,
- stany po resekcji żołądka z różnych przyczyn z licznymi powikłaniami,
- przewlekłe choroby jelit o różnej etiologii, powikłane zespołem złego wchłaniania,
- przewlekłe choroby wątroby o różnej etiologii w okresie niewydolności wątroby,
- przewlekłe zapalenie trzustki wymagające długotrwałej farmakoterapii,
- nowotwory układu pokarmowego;
- choroby układu moczowo-płciowego, w tym:
- zaburzenia czynności dróg moczowych prowadzące do niewydolności nerek,
- choroby nerek o różnej etiologii prowadzące do ostrej lub przewlekłej mocznicy,
- wielotorbielowate zwyrodnienie nerek typu dorosłych,
- nowotwory złośliwe układu moczowego i narządów płciowych;
- choroby neurologiczne, w tym:
- naczyniopochodny udar mózgu przemijający, odwracalny, dokonany, prowadzący do okresowych lub trwałych deficytów neurologicznych o różnym stopniu nasilenia,
- guzy centralnego układu nerwowego w zależności od typu, stopnia złośliwości, lokalizacji i powstałych deficytów neurologicznych,
- pourazowa cerebrastenia i encefalopatia,
- choroby zapalne ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego prowadzące do trwałych deficytów neurologicznych,
- choroby układu pozapiramidowego w zależności od stwierdzanych objawów neurologicznych,
- choroby rdzenia kręgowego,
- uszkodzenia nerwów czaszkowych i obwodowych o różnej etiologii;
- inne, w tym:
- choroby narządów wydzielania wewnętrznego o różnej etiologii, wywołane nadmiernym wydzielaniem lub niedoborem hormonów w zależności od stopnia wyrównania lub obecności powikłań narządowych, pomimo optymalnego leczenia,
- choroby zakaźne lub zespoły nabytego upośledzenia odporności w zależności od fazy zakażenia,
- przewlekłe wielonarządowe choroby odzwierzęce w II i III okresie choroby zależnie od zmian narządowych,
- choroby układu krwiotwórczego o różnej etiologii w zależności od patologicznych zmian linii komórkowych szpiku w procesie hemopoezy,
- znacznego stopnia zeszpecenia powodujące stałe ograniczenia w kontaktach międzyludzkich, jak i pracy zawodowej.
- całościowe zaburzenia rozwojowe, powstałe przed 16 rokiem życia, z utrwalonymi zaburzeniami interakcji społecznych lub komunikacji werbalnej oraz stereotypiami zachowań, zainteresowań i aktywności o co najmniej umiarkowanym stopniu nasilenia.
KRYTERIA OCENY NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI U OSÓB, KTÓRE NIE UKOŃCZYŁY 16-GO ROKU ŻYCIA
1. Ocena niepełnosprawności dziecka dokonywana jest na podstawie następujących kryteriów:
- niezdolności do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, takich jak: samoobsługa, samodzielne poruszanie się, komunikowanie z otoczeniem, powodującej konieczność zapewnienia stałej opieki lub pomocy, w sposób przewyższający zakres opieki nad zdrowym dzieckiem w danym wieku, albo
- znacznego zaburzenia funkcjonowania organizmu, wymagającego systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem.
- przewidywanego okresu trwania upośledzenia stanu zdrowia z powodu stanów chorobowych, o których mowa w punkcie 2, przekraczającego 12 miesięcy,
2. Choroby uzasadniające konieczność stałej opieki
- Do stanów chorobowych, które uzasadniają konieczność stałej opieki lub pomocy dziecku, należą:
- wady wrodzone i schorzenia o różnej etiologii prowadzące do niedowładów, porażenia kończyn lub zmian w narządzie ruchu, upośledzające w znacznym stopniu zdolność chwytną rąk lub utrudniające samodzielne poruszanie się,
- wrodzone lub nabyte ciężkie choroby metaboliczne, układu krążenia, oddechowego, moczowego, pokarmowego, układu krzepnięcia i inne znacznie upośledzające sprawność organizmu, wymagające systematycznego leczenia w domu i okresowo leczenia szpitalnego,
- upośledzenie umysłowe, począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym,
- psychozy i zespoły psychotyczne,
- całościowe zaburzenia rozwojowe powodujące znaczne zaburzenia interakcji społecznych lub komunikacji werbalnej oraz nasilone stereotypie zachowań, zainteresowań i aktywności,
- padaczka z częstymi napadami lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi,
- nowotwory złośliwe i choroby rozrostowe układu krwiotwórczego do 5 lat od zakończenia leczenia,
- wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku powodujące znaczne ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 5/25 lub 0,2 według Snellena po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi, lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni,
- głuchoniemota, głuchota lub obustronne upośledzenie słuchu niepoprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego.
- Przy ocenie niepełnosprawności dziecka bierze się pod uwagę:
- możliwość poprawy stanu funkcjonalnego pod wpływem leczenia i rehabilitacji.
- rodzaj i przebieg procesu chorobowego oraz jego wpływ na stan czynnościowy organizmu,
- sprawność fizyczną i psychiczną dziecka oraz stopień jego przystosowania do skutków choroby lub naruszenia sprawności organizmu,
SYMBOLE PRZYCZYNY NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI ZAWARTE W ORZECZENIU:
01-U - upośledzenia umysłowe,
02-P - choroby psychiczne,
03-L - zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu,
04-O - choroby narządu wzroku,
05-R - upośledzenia narządu ruchu,
06-E - epilepsja,
07-S - choroby układu oddechowego i krążenia,
08-T - choroby układu pokarmowego,
09-M - choroby układu moczowo-płciowego,
10-N - choroby neurologiczne,
11-I - inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego,
12-C - całościowe zaburzenia rozwojowe.
Symbol przyczyny niepełnosprawności zawarty w orzeczeniu o niepełnosprawności, stopniu niepełnosprawności lub wskazaniach do ulg i uprawnień odzwierciedla rozpoznanie uszkodzenia lub choroby, która niezależnie od przyczyny jej powstania powoduje zaburzenia funkcji organizmu oraz ograniczenia w wykonywaniu czynności życiowych i aktywności społecznej osoby zainteresowanej lub dziecka. Orzeczenie może zawierać więcej niż jeden symbol przyczyny niepełnosprawności, nie więcej niż trzy symbole schorzeń, które w porównywalnym stopniu wpływają na zaburzenie funkcji organizmu.
WYDAWANIE ORZECZEŃ O WSKAZANIACH DO ULG I UPRAWNIEŃ
(w przypadku osób posiadających już prawomocne orzeczenie o inwalidztwie lub niezdolności do pracy). Orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień zespół orzekający wydaje osobie, która ukończyła 16 rok życia i posiada jedno z następujących orzeczeń:
- Ważne orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o:
- całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji;
- całkowitej niezdolności do pracy;
- częściowej niezdolności do pracy.
- Ważne orzeczenie organu rentowego (ZUS, KRUS), wydane przed dniem 1 stycznia 1998 roku o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów.
DO WNIOSKU O WYDANIE ORZECZENIA O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI, STOPNIU NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI LUB O WSKAZANIACH DO ULG I UPRAWNIEŃ NALEŻY DOŁĄCZYĆ:
- ORYGINAŁ ważnego zaświadczenia lekarskiego o stanie zdrowia wystawionego nie wcześniej niż na 30 dni przed dniem złożenia wniosku ( nie dotyczy wniosku o ustalenie wskazań do ulg i uprawnień dla osób posiadających ważne orzeczenia o inwalidztwie lub niezdolności do pracy na podstawie orzeczeń ZUS, KRUS). W przypadku osób niezdolnych samodzielnie przybyć na posiedzenie składu orzekającego z powodu długotrwałej i nierokującej poprawy choroby wymagane jest DODATKOWO zaświadczenie lekarskie o niemożności przybycia osoby zainteresowanej.
- KSEROKOPIE posiadanej dokumentacji medycznej potwierdzającej AKTUALNY stan zdrowia zgodny z opisem zawartym w zaświadczeniu o stanie zdrowia wystawionym przez lekarza (np. karty informacyjne leczenia szpitalnego i sanatoryjnego, wyniki badań specjalistycznych, konsultacje i opinie leczących specjalistów, aktualne wyniki badań laboratoryjnych, wyniki badań RTG, EKG, EEG, TK, MR oraz inne dokumenty mogące mieć istotny wpływ na ustalenie stopnia niepełnosprawności). ORYGINAŁY NALEŻY PRZEDŁOŻYC DO WGLĄDU PRZY SKŁADANIU WNIOSKU.
W związku z wejściem w dniu 03 sierpnia 2024 r. ustawy z dnia 24 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (DZ. u. z 2024 r. poz 1165) zgodnie z art. 6ba:
- Osoba niepełnosprawna posiadająca orzeczenie o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności wydane na czas określony może wystąpić do powiatowego zespołu z wnioskiem o wydanie kolejnego orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności nie wcześniej niż 2 miesiące przed upływem terminu ważności posiadanego orzeczenia.
- Osoba niepełnosprawna posiadająca orzeczenie o niepełnosprawności może wystąpić do powiatowego zespołu z wnioskiem o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu ważności orzeczenia o niepełnosprawności.
- W przypadku zmiany stanu zdrowia osoba niepełnosprawna posiadająca orzeczenie o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności może w okresie ważności tego orzeczenia wystąpić do powiatowego zespołu z wnioskiem o wydanie orzeczenia uwzględniającego zmianę stanu zdrowia